Vastzittende emoties – Hoe kom je eraan en hoe kom je ervan af?

Vastzittende emoties

We denken soms dat we last hebben van vastzittende emoties maar technisch kan dat eigenlijk niet.

Eerst dat maar even uit de lucht helpen: Waarom kunnen emoties niet vastzitten?

Ten eerste niet, omdat een van de natuurwetten zegt dat alles continu in verandering is. Ten tweede omschrijft Van Dale het woord emotie als gemoedsbeweging. Een emotie is bewegende energie en zit dus niet vast.

Laten we eerst onderzoeken hoe we aan emoties komen. Dan weten we ook hoe we er vanaf komen.

Moed verzamelen

Elke emotie is een reactie op onze gedachten: Als er een gedachte voorbij komt die bij je past, dan voel je je blij, geïnspireerd, misschien zelfs bevlogen: verruimende emoties.

Geloof je echter een gedachte die niet bij je past, dan ervaar je een ‘corrigerend tikje’: een verkrampende emotie.

Een voorbeeld

Jara is getrouwd met Robert. Ze wonen in Amsterdam en ze hebben de afgelopen jaren keihard gewerkt aan een tweede huis in de Achterhoek.

Het einde van de verbouwing komt in zicht. Af en toe tijd is er zelfs tijd voor een glaasje, lekker achter in de tuin aan het water, met uitzicht over de velden.

Jara wil iets met Robert bespreken. ’t Sluimert al een tijdje, maar het sneeuwt steeds onder in de drukte van de verbouwing. Nu er wat meer rust is, neemt Jara zich voor om Het Onderwerp aan te snijden, maar dat lukt steeds niet vanwege boer Piet.

Elke keer dat ze hun stoelen richting het water sjouwen, verzamelt Jara moed: Vandaag ga ik het zeggen. Alsof ie het ruikt, op dat moment komt Piet dan aansjokken. Steevast vraagt Robert: Ha Piet. Biertje? Piet zegt ja, pakt een stoel, en weg is de kans om te praten.

Vluchten

De laatste keer dat boer Piet aanschoof liep de spanning bij Jara zo op, dat ze de keuken in vluchtte onder het mom van de poes eten geven.

Maar, vertelt ze, ik stond daar gewoon te vechten tegen mijn tranen. Ik heb zelfs mijn hoofd onder de koude kraan gehouden. Uiteindelijk zakte het wel, maar het viel niet mee om me te herpakken, het bleef maar komen. Wat moet ik daar nou mee?

Ze besluit een afspraak te maken met de EmotieGids.

Loslaten

Als eerste vertel ik Jara dat tranen langskomen om haar terug in balans te brengen. Tranen horen bij de emotiegroep Verdriet en de boodschap daarvan gaat over loslaten.

Dit kunnen ideeën zijn, overtuigingen, of een egostuk wat niet meer klopt, eigenlijk alles wat ons niet meer past en losgelaten mag worden. Een gezonde reactie van ons systeem op beperkende gedachten.

Als we het verhaal erbij even kunnen parkeren, dan brengen deze emoties ons terug in evenwicht. Dat is een mooie reden om niet tegen tranen te vechten.

Hoe het zit met dat parkeren van het verhaal, daar kom ik zo op terug, maar eerst even dit: Wat gebeurt er nu als de tranen maar blijven komen?

Groot verdriet

Veel mensen hebben er last van dat ze bij een bepaalde gedachte volschieten. Dat moet haast wel betekenen dat zich daar een groot verdriet achter schuilhoudt. Toch…? Iets wat we meegemaakt hebben, iets waar we naar verlangen, iets wat we missen…

Hoe komt het toch dat het verdriet steeds oplaait in sommige situaties?

Ontstaan van emoties

Om dat te begrijpen, moeten we weten hoe emoties ontstaan. In EmotieCoaching gebruiken we daar het prisma van creatie voor.

Pen en papier bij de hand? Komt ie:

Teken een driehoek. Schrijf langs de linkerpoot: Gedachte met een pijl omhoog, langs de rechterpoot een pijl naar beneden met Overtuiging, en bij de onderste streep schrijf je het woord Emotie.

Prisma van creatie

Hoe werkt die driehoek? Daarvoor gaan we even terug naar Jara.

Jara staat dus in de keuken en ze huilt omdat ze verdrietig is. Zo hebben we het geleerd, van kinds af aan weten we dat als je huilt, dat je dan verdrietig bent. En hoe meer tranen, hoe groter het verdriet. Alsof tranen een graadmeter zijn van de hoeveelheid verdriet.

Dat kan zijn, maar als tranen maar blijven terugkomen en geen opluchting geven, wat is er dan aan de hand?

Uit balans

Van de emotieleer leren we dat tranen ons juist terug in balans brengen. Maar wat brengt ons dan uit balans?

Om dit te begrijpen gebruiken we de driehoek, het prisma van creatie. Dit model legt uit hoe emoties ontstaan. Kort gezegd zien we in de driehoek dat een overtuiging volgt op een gedachte en de emotie komt voort uit de overtuiging.

Prachtig in eenvoud maar om het toe te passen, vergt het wat omdenken.

Gedachte

Als eerste die gedachte, waar komt die vandaan? Dat weet niemand. Laten we het houden op een oersoep van gedachten die om ons heen dwarrelt.

Per dag komen er zo’n 60.000 willekeurige gedachten voorbij. Af en toe eentje pikken we er eentje uit en die nemen we voor waarheid aan. Dat noemen we een overtuiging.

En nu komt het: emoties komen als feedback op die overtuigingen. Dat wil zeggen dat als zo’n overtuiging niet past bij wie je in essentie bent, dan volgt daar een emotie op.

Een emotie is een seintje van je ziel
een blij gevoel zegt ja
een verkrampend gevoel zegt nee

Eigenlijk is een emotie dus een seintje van je ziel, dat zegt: Ja, meer van dit! of Nee, niet goed voor je.

Tranen herstellen

Tranen komen dus langs om je te herstellen van een overtuiging die je uit balans brengt en die niet, of niet meer, bij je past. Deze overtuiging mag je loslaten.

Komen de tranen steeds terug, dan herhalen we dus steeds opnieuw de overtuiging waarvan we uit evenwicht raken. We vissen steeds dezelfde soort gedachten uit die oersoep. En dan moet het verdriet steeds terugkomen om ons weer in balans te brengen.

Overtuiging

Hoe kunnen we dit nu zien in de situatie van Jara met boer Piet?

Jara voelt zich afgewezen door haar man omdat hij een kletsje met boer Piet lijkt te verkiezen boven een goed gesprek met haar. Maar Robert volgt slechts zijn ingeving van dat moment.

In het prisma van creatie heeft Jara een gedachte uit de oersoep gevist die niet klopt bij wie ze daadwerkelijk is: Ze gelooft dat ze afgewezen wordt door Robert terwijl Robert gewoon zijn eigen flow volgt.

De overtuiging dat Robert haar afwijst omdat hij het gezellig vindt om een biertje te drinken met Piet erbij, brengt Jara uit balans. Op die overtuiging volgt de emotie, in dit geval tranen, om haar terug in evenwicht te brengen.

Als Jara steeds opnieuw kiest voor dit soort gedachten, ook wel rumineren genoemd, dan moeten de tranen steeds terugkomen om haar weer in balans te brengen.

Keuzemoment

Hoe komen we nou uit die cirkel?

Allereerst met een beetje compassie voor jezelf: als de emotie eenmaal daar is, zul je ‘m even moeten ‘uitzitten’.

Maar we hebben een keuzemoment. Die zit in het bovenste puntje van de driehoek. Daar, waar je die ene gedachte nog terug kunt duwen: Robert praat liever met boer Piet dan met mij.

Op die overtuiging kan je emotionele systeem direct al een reactie geven. Een zacht krampje, soms zo zacht dat je ‘m niet opmerkt.

Helpers

En dat geeft niks, want onze emoties blijven terugkomen om ons te helpen.

De volgende associatie, Robert gaat me uit de weg, geeft al een sterkere emotie. En de overtuiging Robert wijst me af, trekt alweer de volgende aan: Hij houdt niet van me, logisch, ik ben ook niet de moeite waard, en zo voort. Met alle emoties van dien.

Zo denderen we langs die rechterpoot van de driehoek naar beneden, met als gevolg steeds sterkere emoties die ons waarschuwen: Ho even! Je gelooft iets wat niet goed voor je is!

Emoties als gids

Zo krijgen we steeds ‘corrigerende aanwijzingen’ van onze ziel.

Hoe eerder je die innerlijke aanwijzingen opmerkt, hoe makkelijker je de overtuiging terug kan duwen in de oersoep: Aha, weer zo’n ellendige gedachte. Ik weet waar dit naartoe gaat… weg ermee!

Het vergt wat aandacht om verkrampende emoties op te merken, maar oefening baart kunst. Heb je de emotie te pakken, dan kun je de gedachte erbij onderzoeken of ie nog bij je past. Je zult merken dat veel overtuigingen ons zijn meegegeven als kind maar dat ze niet meer passen bij wie we als volwassene zijn.

De winst van deze oefening jongens, ooh, de winst is zo zoet. Té leuk om niet te proberen, toch?

Aandacht verleggen

Een paar dagen na de sessie belt Jara: Boer Piet kwam weer langs en het werd zowaar gezellig! Robert heeft ‘m er wel na een uurtje uitgebonjourd omdat ie een lekker avondje met mij wilde. Sterk spul hoor, dat emotiecoachen!

Nu je weet dat emoties slechts feedback zijn op je gedachten, weet je dus ook dat emoties niet vast kunnen zitten maar steeds opnieuw gegenereerd worden. En dat je misschien steeds dezelfde gedachten uit de oersoep oppikt.

Het keuzemoment bovenin de driehoek is je poort naar bevrijding. Het werkt. Probeer maar eens.

Loop je steeds tegen hetzelfde aan en kom je er niet uit? Maak een afspraak via de groene knop.

Daar heb je de rest van je leven plezier van.
Beloofd.