De EmotieGids Corona – Rapporten #3 |
Klik hier voor Rapport #1 Hoe kom je uit angst?
Rapport #2 Hoe stop je met oordelen?
Rapport #4 Hoe vindt je innerlijke leiding?
Rapport #5 Hoe ontstaan emoties?
Angstcyclus? – Wat heeft dat met eenzaamheid te maken?
Eerst maar eens kijken welke emoties eigenlijk bij de emotiegroep Angst horen. Een greep uit deze categorie:
Onbestemd, op je hoede, alert, bedrukt, unheimisch, kwetsbaar, zenuwachtig, onrustig, gejaagd, gespannen, gestrest, ongerust, bezorgd, gealarmeerd, verontrust, angstig, bang, ziektevrees (!), onveilig, bedreigd, wanhopig, wantrouwend, achterdochtig, radeloos, verlamd … Ho, stop!
Kan het nog erger?!
Ja. Paniek bijvoorbeeld.
In een split second kan je op de ladder van angst wegzakken van een onbestemd gevoel naar angstig, zelfs panisch.
Wat is nou het verband tussen deze emoties? En wat heeft eenzaamheid daarmee te maken?
Ladder van Angst
Deze emoties behoren allemaal tot dezelfde groep: Angst. Je zou ze kunnen verdelen in levels van kwaad tot erger, als ware het een ladder.(1 ‘Van kwaad tot erger’ klopt eigenlijk niet. Dat is een oordeel, alsof sommige emoties beter zouden zijn dan andere. Echter, elke emotie heeft een boodschap die functioneel is aan wie wij zijn als blauwdruk. Dat maakt dat elke emotie ons dient. )
Bevind je je regelmatig op de onderste sporten van de ladder?
In dit artikel leg ik uit hoe je in een paar stappen de leiding over jezelf terugpakt als angst je te grazen heeft.
De angstcyclus
Want dat is wat angst doet: het grijpt je bij je kladden.
Angst neemt je over. Je hebt geen leiding meer over je emoties.
Dat voelt niet alleen naar, maar dat heeft als nadeel dat je brein op non-actief staat. En het gevolg daarvan is dat hoe je reageert op je omgeving, dan wordt aangestuurd vanuit je reptielenbrein.
Dat merk je als je in de supermarkt, -hopelijk verbaal- direct terugmept bij een verkeerde blik of opmerking. Op zo’n manier, dat je achteraf denkt: Werkelijk?! Kon ik nou écht niets anders verzinnen dan dit? Jouw sneer lokt weer een reactie bij de ander uit, en voor je het weet sla je elkaar de hersens in om een pak toiletpapier.
Daar krijg je spijt van. En niet alleen omdat dat een beetje sneu is.
Meer nadelen
Er kleven meer nadelen aan sturing vanuit het reptielenbrein: Met social distancing als dé woorden van 2020, ligt ook eenzaamheid op de loer.
Denk je nu: Ja duh, logisch dat ik me alleen voelde, ik zat de hele dag alleen thuis! Think again, en lees nog even mee.
Ook als je samenwoont met een partner en kids voel je je wel eens alleen. Ook in een vol café kan je je alleen voelen. En wat te denken van een festival? Wie heeft zich daar nooit afgevraagd: Wat doe ik hier?!
Eenzaamheid en angst
Eenzaamheid zit ‘m niet in het aantal mensen om je heen. Het duikt op in allerlei situaties, ongeacht of je alleen bent of niet. Dat eenzame gevoel is namelijk gerelateerd aan angst, wat zorgt voor afscheiding tussen jou en een vijandige buitenwereld.
Online verbinden we actiever dan ooit, weliswaar via een beeldscherm. We spreken meer met elkaar dan ons soms lief is, maar aan het eind van de dag is de stilte soms oorverdovend, en eenzaamheid kan ons dan overvallen als een natte deken in de kou.
Cortex gaat uit
Hoe zit dat?
Angst zet een deel van de hersens letterlijk uit. Dat deel van het brein dat we de cortex noemen, gaat op non-actief, zodat je instinctief reageert op een bedreigende situatie.
Dat is handig als er een pandabeer (2 Mocht je tijd over hebben, check wikipedia over de panda. Er staan heerlijk rare feiten in. Wist je bijvoorbeeld dat de Chinese overheid pandaberen als verdienmodel beschouwt en ze verhuurt aan dierentuinen? ) tegenover je staat: Je valt aan, je vlucht, of je bevriest, zonder ergens over na te denken.
Sociaal gedrag
Maar de cortex, die dan even op non-actief staat, regelt ook onze gezichtsuitdrukkingen en stemgebruik.
Deze handigheidjes zijn essentieel bij sociaal contact. En de cortex is niet alleen noodzakelijk in het contact met onze medemens, maar ook bij de verzorging van onze kinderen.
Spoiler alert: de verbinding met anderen komt dus niet perse vanuit pure naastenliefde, maar wordt aangestuurd door je brein. Excuses voor dit stukje mogelijke ontluistering… ik dwaal af.
De cortex doet meer: dat we ons gezond en gelukkig voelen, hebben we ook te danken aan dit deel van de hersenen.
Er zit eigenlijk maar één “nadeel” aan. Namelijk dat de cortex uitsluitend werkt als we ons veilig voelen. Nadeel tussen aanhalingstekens, want zonder deze functie zouden we niet overleven.
Uit verbinding
Als we angstig zijn, gaat de cortex dus op non-actief. Als ons brein dan geen terugkoppeling van het lichaam krijgt dat de boel weer veilig is, dan heeft dat een zeer ontregelende en gevaarlijke werking op onze sociale verbindingen.
Met andere woorden: Als we niet tot rust en ontspanning komen na een spannende situatie dan slaan we elkaar de hersens in om niks en zijn we de sjaak: Sociale structuren vallen uit elkaar en we reageren vanuit primitieve impulsen. Dat wordt dus meppen bij de kassa.
Beetje jammer.
In angst, met de cortex op non-actief, kunnen we ons niet verbinden met de mensen om ons heen. Als gevolg daarvan voelen we ons ongezond en ongelukkig en kost het veel moeite om onze kids te verzorgen. Bovendien kunnen we de emoties van mensen om ons heen niet goed interpreteren, of leggen we ze verkeerd uit.
Oh, en je schijnt er ook nog meer van te gaan drinken.
Lees daarom ook even het Stappenplan van Corona-rapport #1. En oefen met het toepassen van de stappen. Ter bescherming van jezelf, je kinderen en de mensen om je heen.
Ik herhaal hier de korte versie:
Stappenplan
Wat kan je doen bij stress, bezorgdheid, angst, paniek en aanverwante emoties?
- Zoek veiligheid
Stap uit de situatie. We kunnen niet uit een situatie als Corona stappen, maar gelukkig gaan emoties altijd over het nu:
Je wordt misschien uitgefoeterd bij de kassa. Loop dan de winkel uit. Of als je naar het nieuws kijkt en het bekruipt je: sta op en loop weg van de televisie.
Trek je even terug. Adem een paar keer diep in, ontspan je kaken en laat je schouders zakken.
Het is van belang dat je direct handelt: Je zakt namelijk snel af op de ladder van Angst en dan is het moeilijker om je te herpakken. - Herstel de verbinding met jezelf
Dit doe je door je op je zintuigen te concentreren. Kies er eentje uit: luisteren, zien, voelen, ruiken, enz en focus je daarop. Wrijf jezelf bijvoorbeeld stevig over je bovenbenen en concentreer je op de sensaties die dat oproept. Ruik aan iets lekkers. Kijk naar een bloem.
Je kunt je ook concentreren op je ademhaling. Angst maakt dat je oppervlakkig ademhaalt. Adem diep in je buik in en zorg dat de uitademing even lang of langer is, dan je inademing.
Daarmee herstelt de CO2-balans in je bloed en krijgt je lichaam het signaal veilig.
Hatsjiekidee: de cortex slaat aan en je kunt weer nadenken.
EmotieCoach
Lukt dit allemaal niet, zoek dan hulp.
Bel een vriend. Mail de EmotieGids. (3 Wat kun je verwachten? Lees alle info hier: Hoe verloopt een EmotieCoach sessie? Je krijgt in een sessie gericht advies over hoe je emoties af kunt laten vloeien. Daarbij krijg je uitleg waarom de emotie zich voordoet en waarom juist op dat moment.
Je kunt zelf een afspraak maken via de online agenda of een mailtje sturen.
) Herstel de verbinding met jezelf.
Helpend is, om je emotionele laag te leren gebruiken. Dat werkt als een navigatiesysteem voor het leven: Je omarmt je emoties als welkome boodschappen van binnenuit. Je leeft vanuit innerlijke leiding en wordt niet meer overgenomen door je emoties. Meesterlijk systeem.
Freeze-modus
Maar we hadden het over angst en eenzaamheid.
Nu denk je misschien: mens, laat mij met rust, ik ben nooit bang, dit gaat niet over mij. Luister en huiver 😉 Niet om je bang te maken maar om je wakker te schudden. Dit gaat mogelijk ook over jou, want…
Onze maatschappij bestaat voor het grootste gedeelte uit mensen die op de automatische piloot leven. Noem het dissociatie. Deze groep leeft in de stand ‘bevriezen’, van het trio vechten, vluchten, bevriezen, ook wel het beschermingsmechanisme genoemd.
Het sympathische deel van het zenuwstelsel staat dan continu op scherp. Dieren in de bevriezings-modus doen alsof ze dood zijn, mensen functioneren op de automatische piloot.
Vaak is dat dezelfde groep mensen die zegt nergens last van te hebben: Nee joh, niks aan de hand, ik voel me prima. Vaak zijn dit de helden in noodsituaties. De schrik komt pas achteraf, soms jaren na dato.
Veilig
De stress-respons die de cortex uitschakelt, herhaalt zich net zolang tot het brein het signaal veilig teruggekoppeld krijgt van het lichaam. Dan pas functioneert de cortex weer. Die terugkoppeling van veiligheid is dus cruciaal.
Helaas verloopt dit proces niet altijd even soepel in onze stressvolle maatschappij en kan het wel een handje gebruiken.
Veiligheid zoeken
De vraag is: Hoe geef je jezelf het signaal veilig?
Je kunt dit proces helpen door je bewust te ontspannen na een moment van stress. Want alleen als het lichaam veilig is, kan je je ontspannen. Het lichaam stuurt deze boodschap door naar het brein, waarop het zenuwstelsel terugschakelt naar de stand van ontspanning en herstel.
Doe je dat niet bewust, dan kun je bij elke minimale vorm van spanning weer ’terugschieten’ in de stand van bevriezing. Het lichaam krijgt geen kans om te herstellen omdat het steeds op het sympathische zenuwstelsel draait, steeds actie-gericht is.
Je begrijpt het al; je energievoorraad raakt op (burn out), je loopt op je tandvlees, en je wordt vatbaar voor gezondheidsklachten. Want het lichaam regenereert alleen in ontspanning; het parasympatische deel van het zenuwstelsel.
Wat is stress
Stress en spanning zijn ruime begrippen, zoals uit de eerder genoemde emotielijst al bleek. Het gaat daarbij niet alleen om spanning op je werk of in je relatie, maar om alles wat ons lichamelijk of geestelijk prikkelt.
Zo ervaart het lichaam honger en dorst bijvoorbeeld als stressfactoren. Ook sport geeft het lichaam stress. En heb je geen zin om op te staan en stel je daarmee je plasje uit? Stress. Ik noem het maar even, voor de Nee-hoor-niks-aan-de-hand-types onder ons 😉
Stress-signalen
Mocht je nergens last van hebben, dan ga ik je zeker geen probleem aanpraten, maar als je stiekem het gevoel van op-de-automatische-piloot-draaien herkent, wees dan alert op de volgende signalen, ik geef een paar voorbeelden:
Heb je last van gespannen schouders, een knoop in je buik, strek je je nek naar voren en ervaar spanning in je kaken? Heb je misschien een kort lontje, vaak het gevoel alsof je niet aanwezig bent? Weet je nog wat je gisteravond gegeten hebt?
Allemaal signalen dat je mogelijk in de bevriezingsstand staat. Er is een simpele remedie:
Ontspan.
Ontspan.
Ontspan, zo vaak mogelijk. Let op je lichaam, het liegt nooit en het vertelt je precies waar je staat. En het is altijd aanwezig. Je kunt je bijvoorbeeld nu even uitrekken. Als in … nu. Pfff.
Pak zo vaak mogelijk zo’n moment van rust. Kwestie van seconden.
Let op je lichaam
het liegt nooit
Verbinding
Zie je hoe essentieel het voor je lichamelijke en emotionele gezondheid is om uit de angstcyclus te stappen? Je kunt stress niet vermijden maar je kunt de factoren wel beperken tot een minimum. En… laat je bijvoorbeeld de media voor wat het is, dan scheelt dat al een slok op een borrel 😉
Het allerbeste wat we kunnen doen om ons immuunsysteem op peil te houden, is ontspannen. Heerlijk toch…?
En wat heeft eenzaamheid daar nou mee te maken?
Oja … eenzaamheid!
In het kort:
Angst aka stress schakelt de cortex uit.
De cortex is noodzakelijk bij sociaal contact.
Geen cortex betekent geen verbinding met jezelf en anderen.
Zo maakt angst dus eenzaam.
Aan de slag jongens, met of zonder stappenplan. Oefen met het stappenplan en blijf in verbinding met jezelf. Juist als je je prima voelt. Dan ben je voorbereid als het even minder gaat en, het is de antidote tegen eenzaamheid.
Samen oefenen zodat je meteen op de goede weg zit? Maak dan een afspraak via de groene knop.
Je kunt me ook een mailtje sturen met de datum van je voorkeur. We vinden wel een moment.
Weet je welkom!
Verder lezen?
Ontdekken wat je emoties je willen zeggen?
Weet je welkom, ook voor een enkele sessie!
Emoties zijn je gids naar flow, rust en levenslust
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en ontvang tips over hoe je je emoties gebruikt, zodat je het leven kunt creëren waarvoor je hier bent!
De ervaringen van eventuele mensen uit mijn artikelen zijn gebaseerd op wat ik tegenkom in de sessies of in het leven, maar de namen zijn fictief en enige overeenkomst met personen berust op louter toeval.
