Wat is pleasen als bescherming?
➙ Leg je jezelf steeds uit?
➙ Verklaar je jezelf tot diep achter de komma, zelfs als daar niet om gevraagd wordt?
➙ Durf je geen ‘nee’ te zeggen of wordt dit niet geaccepteerd?
Dat is je beschermingsmechanisme in actie en komt vaak voort uit trauma.
Een voorbeeldje:
Je hebt jezelf nét lekker op de bank geïnstalleerd en ping! … een appje: We zitten bij Marleen, kom je ook? De meiden komen er zo aan!
Je eerste gevoel is: Oh nee hè… zó geen zin….
Je zat al lekker in je huispak op de bank en had je verheugd op een filmpje. Maar de vorige keer ben je ook al niet gegaan… Afzeggen voelt net zo fout als wél gaan.
Beschermingsmechanisme
Je antwoordt:
Sorry sorry sorry lieverd, maar ik ben onwijs moe. Ik heb een vreselijke week achter de rug. Je wilt niet weten wat een toestand het is geworden met die.. en toen… en toen gebeurde er ook nog…. !
Ik denk dat ik echt even rust moet nemen want volgende week heb ik … (je hele agenda). Sorry, ik zou graag komen, maar…. (meer excuses). Als ik over een uurtje weer bijgetrokken ben, dan kom ik misschien nog even…
Je drukt op send en hebt direct spijt van je laatste woorden, want je weet nu al dat je toch niet gaat… Over trauma gesproken.
Denk je nu: Huh? Maar wat heeft dit met trauma te maken? lees dan nog even mee.
Dames en heren, de nummer vier in het rijtje beschermingsmechanismen: Pleasen als bescherming.
Wat is trauma?
Hoe zat het ook alweer: Ons zenuwstelsel reageert automatisch als het wordt getriggerd. Het neemt ons over via autonome acties, zoals vechten, vluchten of bevriezen. Dat soort reacties komen voort uit trauma.
Behalve deze drie zijn er nog andere manieren om jezelf veilig te stellen. Bijvoorbeeld pleasen: je systeem probeert om de ander tevreden te stellen zodat de situatie ‘onder controle’ kan worden gehouden en je veilig bent.
Effectief? Ja, vaak wel. Maar dit patroon kan ook een eigen leven gaan leiden zodat het in ‘normale’ sociale situaties ten koste van jezelf gaat. Dan vreet het energie en lijkt het averechts te werken.
Wat gebeurt er bij trauma ?
Als we stress ervaren geeft ons zenuwstelsel een signaal aan het brein: Onveilig! De hersenen registreren de omstandigheden en zetten een piketpaaltje bij die precieze combinatie van factoren op dat moment.
Als het brein deze combinatie op een later moment herkent, gaan er in je systeem allerlei alarmbellen af.
Het zenuwstelsel heeft daarvoor een eigen observatievermogen en het beoordeelt zelfstandig of de situatie veilig is of niet. Dat begrip noemen we neuroceptie.
Wat gebeurt er bij onveiligheid?
Er gaan allerlei signalen van en naar het lichaam en het zenuwstelsel grijpt razendsnel in. Denk aan die hete pan, waarbij je je hand al hebt teruggetrokken nog vóór je in de gaten had dat het vuur eronder brandde.
Een gevaarlijke situatie kan ook beheerst worden door de ‘agressor’ te pleasen. In een gijzelingssituatie wordt dit het ‘Stockholm-syndroom’ genoemd: aanpappen met de gijzelaars in de hoop op overleving.
Last van trauma? Herken je trauma? 👉
• je voelt je gespannen in een gesprek waardoor je begint te ratelen en niet meer kunt stoppen
• iemand wordt boos en je gaat suffe grapjes maken om de spanning te doorbreken
• je belandt in situaties die best gevaarlijk kunnen uitpakken waardoor je overmatig vriendelijk gaat doen de tegen mogelijke agressors
Dit soort processen verlopen volledig buiten je wil om, je hebt er geen invloed op.
Veroordeel jezelf dus niet als je dit misschien ‘stom’ van jezelf vindt want het zenuwstelsel beoordeelt de situatie zelfstandig en bij onveiligheid neemt het je over en handelt het.
Het lichaam, aangestuurd door het zenuwstelsel, is dus in staat om jouw functioneren op verregaande wijze te beïnvloeden. Zoals blijkt uit het bovenstaande lijstje zorgt het ervoor dat je je hand wegtrekt van de kachel nog vóór het pijn doet, maar het beïnvloedt dus ook je sociale gedrag, zelfs als je dat niet wilt (!).
Trauma reacties
Bij pleasen vanuit een beschermingsmechanisme is het de moeite waard om je eigen reacties onder de loep te nemen. Zonder oordeel, ik zeg het nog maar even, want dit deel van jezelf handelt dus uit eigen beweging.
Het beschermt ons voor pijn. Mooi is dat. Maar hoe ontstaat zo’n beschermingsmechanisme eigenlijk…?
Wanneer roep je hulp in bij trauma?
Het beschermingsmechanisme bouwt zich op tijdens de kindertijd. Het is een probaat systeem dat ons de rest van ons volwassen leven bijstaat.
Maar omdat het is opgebouwd in de jonge jaren, komt er een moment dat we ‘eruit’ groeien. Dan gaat het wringen en knellen als een te krappe jas:
👉 Als je ziet dat jouw appjes steevast langer zijn dan die van je gesprekspartner…
👉 als je je hele agenda erbij haalt om je te verontschuldigen als je een keertje niet kunt, of geen zin hebt..
👉 als je je schuldig voelt als je voor jezelf kiest…
Check dan of je handelt vanuit automatismen, vanuit een soort drang waarbij je geen controle lijkt te hebben over je gedrag.
Als dat zo is, dan merk je ook dat dit gedrag belemmerend kan werken in je persoonlijke en zakelijke ontwikkeling:
⚡️ Het leven wordt saai
⚡️ Je durft uitdagingen niet meer aan, of ze voelen overweldigend
⚡️ Zakelijk lijk je tegen een plafond te zitten en kom je niet verder.
Dat is het moment om je triggers aan te kijken en er gericht mee aan de slag te gaan.
Spannend? Ja. Maar het zal je verbazen hoe luchtig het kan gaan, ondanks diepgaande transformatieve momenten.
Het leven geeft ons niet alleen citroenen, maar ook ballonnen, confetti en humor!
Wat doe je bij een trigger?
Als je getriggerd wordt en het zenuwstelsel neemt je over, dan lukt het niet om there and then in te grijpen. Dat doe je dus achteraf, als je weer veilig bent.
Zoek een rustig plekje op en haal de situatie nog eens in gedachten terug. De volgende vragen zijn misschien helpend:
➙ Wat ging eraan vooraf?
➙ Op welk moment sloeg de stress toe?
➙ Wat dacht je op dat moment?
➙ Hoe voel je je nu?
Als dit te heftig voelt, leidt jezelf dan af. Jezelf onnodig triggeren gaat je niet helpen.
Het kan verstandig zijn om eerst een aantal keer te oefenen met de EmotieGids zodat je vertrouwen opbouwt dat je het aankunt. En dat kun je!
Kun je van trauma afkomen?
Als je vanaf een afstandje naar zo’n situatie terugkijkt en je eigen gedrag overziet, klopt jouw reactie dan bij de mens die je vandaag de dag bent?
❓Was dit de meest volwassen versie van jezelf, of zou je liever anders hebben gereageerd?
❓Voelde je reactie buitenproportioneel? Alsof je geen leiding meer had over jezelf?
Als de antwoorden niet passen bij de mens die je wilt zijn, dan is er werk aan de winkel. Tijd om die te krappe jas aan de kapstok te hangen en je zenuwstelsel wat rust te gunnen.
Want ja, het is mogelijk om het zenuwstelsel te kalmeren zodat we niet meer zo gespannen door het leven gaan.
Trauma is geen status quo. Ook jij kunt de ‘volwassen’ versie van jezelf worden! Volwassen tussen aanhalingstekens, want hoe meer je in je essentie zakt, hoe speelser je je vaak gaat voelen 😉
Hoe kom je van trauma af?
Als je dit proces wilt aangaan, is dit het werk wat je te doen hebt:
👉 de bewegingen van je zenuwstelsel gaan herkennen
👉 observeren wat er intern bij je gebeurt
👉 je zenuwstelsel tot rust brengen.
Als je hier geoefend in raakt zul je het tijdig opmerken als je in een traumareactie schiet, zodat je nog kunt handelen. Herkenning is een noodzakelijke eerste stap om er gericht mee aan de slag te kunnen gaan.
Hulp zoeken bij trauma
Als je op dat punt van herkenning bent belandt, is het zinnig om hulp in te schakelen. Het is fijn om te werken met iemand die begrijpt wat er intern op een traumamoment gebeurt, en die je daarbij kan begeleiden. Dat kan bij mij, of bij een andere professional.
Informeer je goed over de werkwijze als je hulp inroept want alleen het voeren van gesprekken gaat je niet helpen. Trauma ligt als energie opgeslagen in je lichaam, dat is niet via een gesprek cognitief af te voeren.
Zoals Einstein het zei: De significante problemen die we tegenkomen kunnen niet worden opgelost op hetzelfde denkniveau, als waarop we deze gecreëerd hebben.
Het gaat erom dat de energie die steeds wordt aangeraakt bij een trigger, kan doorstromen en behapbaar wordt afgevoerd. Daar helpen emoties ons bij. De combinatie van gesprekken én het lichaamsbewustzijn is daarom essentieel.
Hulp vragen
Ga niet over één nacht ijs bij je keuze om hulp in te schakelen. Je hebt een leven lang plezier gehad van je beschermingsmechanisme dus het duurt even voordat je zenuwstelsel tot rust komt. Zorg dat je iemand vindt waar je je veilig bij voelt.
Dit proces kost tijd en maximale aandacht, maar het normale leven gaat ondertussen gewoon door: Buiten de sessies om hoef je er niet speciaal voor te gaan zitten. Het is vooral een kwestie van het trainen van je aandacht en bewustzijn.
Tips voor omgaan met trauma
Aandacht en mentale oefening dus. Als je met je zenuwstelsel gaat werken, begin dan eerst met situaties waar je niet diep geëmotioneerd in zit en waar weinig lading op ligt.
Pak bijvoorbeeld een moment waarin je je een beetje ongemakkelijk voelde en merkte dat je al had gereageerd voordat je het in de gaten had.
Met de tijd leert je zenuwstelsel zich te ontspannen en langzamerhand zal je systeem steeds meer vertrouwen opbouwen. Daarvoor is het belangrijk om ook te oefenen als het juist wél goed met je gaat.
Zoek bewust en vaak naar ontspanning, dat helpt om het zenuwstelsel te laten wennen aan doorstromende energie in je systeem.
Als je hiermee gaat werken, zul je meer en meer in the bigger you groeien. Diegene die je altijd al was, maar die verscholen zat achter een beschermingsmechanisme dat zijn doel allang niet meer diende…
Helen van trauma
Wees lief voor jezelf en gooi dat krappe jasje van je oude beschermingspatronen niet meteen overboord, want het heeft je gebracht tot wie je nu bent!
Zet kleine stappen en oordeel niet over jezelf als het niet meteen lukt. Je hebt de rest van je leven om ermee te oefenen 😉
Dat gezegd hebbende … gun de wereld de grootste versie van jezelf, want jij bent uniek!
Er is er maar één die de wereld kan bieden, wat jij te bieden hebt. Onderschat niet jouw inbreng.
We hebben je nodig.
We hebben elkaar nodig ❤️
Wil je hiermee aan de slag?
Jezelf ontwikkelen tot de unieke mens die je bent?
Verlang je naar innerlijke rust én levenslust? 👉
Weet je welkom!
Ontdek wat je emoties je willen zeggen!
Weet je welkom, ook voor een enkele sessie.
Emoties zijn je gids naar flow, rust en levenslust 💫
Schrijf je in en ontvang tips hoe je je innerlijke schatkist vindt ➙
De ervaringen van eventuele mensen uit mijn artikelen zijn gebaseerd op wat ik tegenkom in de sessies of in het leven. De namen zijn fictief en enige overeenkomst met personen berust op louter toeval.
Hanneke Verweijmeren
Prachtig hoe jij verschillende processen, mechanismen die zich afspelen en bewegen in ons, bijeen brengt tot een samenhangende inzichtelijke visie/basis/bedding/handvat/uitleg.
En je sausje à la Henriette is altijd zeer smaakvol. Merci
Henriette
Mooi compliment Hanneke, dankjewel!